Không cần công thức pha chế bột bắp + bột đậu nành cháy + hương liệu để làm nên những ly cà phê bẩn, giờ chỉ cần vài giọt "tinh chất cà phê", người ta có thể biến nước lã thành ly "cà phê" thơm lừng.
Hóa chất cà phê đậm đặc được bày bán tại chợ Kim Biên (Q.5, TP.HCM
|
“1 lít pha được dăm chục lít cà phê nước”
Một tài khoản Facebook có tên “cửa hàng hóa chất Kim Biên” đăng công khai bán cà phê pha sẵn với giá 150.000 đồng/5 lít với lời quảng cáo: “Thơm ngon nức mũi. Siêu lợi nhuận. Có 3 mùi: robusta, moka và Brazil. Phù hợp cho căn tin trường học, bệnh viện, quán. Có thể đổ ra bán liền. Mua 10 bình trở lên có chiết khấu. Tìm đại lý ở tỉnh”. Theo nội dung quảng cáo này, mỗi ly cà phê bán vỉa hè với giá 10.000 - 12.000 đồng, chưa tính tiền đá và đường thì giá “đầu vào từ nhà cung cấp” này khoảng 1.300 đồng/ly. Sau đó không lâu, tài khoản Facebook này lại có thông báo ngưng sản xuất loại 5 lít do vận chuyển hơi cồng kềnh. Thay vào đó là loại bình 2 lít cà phê đậm đặc với công thức 8X. Tức là 1 lít sẽ pha thành 8 lít cà phê nước để bán.
Thực tế, “đại dịch” cà phê từ hóa chất vẫn đang hoạt động công khai tại chợ hóa chất Kim Biên (Q.5, TP.HCM). Trên đường Vạn Tượng, bên hông chợ Kim Biên, khi nghe khách hỏi cà phê pha sẵn, thanh niên mặc áo thun đỏ ngồi trước sạp hóa chất X nói không có pha sẵn nhưng có đủ hương liệu để tự pha. Nói đoạn, thanh niên này nhanh nhẹn ra dẫn xe và hướng dẫn khách vào hẳn bên trong sạp để chọn. Bà Xuân chủ sạp giới thiệu loại bình nhựa 1 lít, gọi là “cà phê chấm”. Nhìn kỹ, đây là chai nước đen đậm đặc mùi cà phê, mà theo bà Xuân hướng dẫn, chỉ cần “chấm vài giọt” vào ly nước lã, đã có ngay ly cà phê không khác gì cà phê thật. Bên ngoài chai nhựa này có in nhãn “tinh chất cà phê” với đủ mùi: robusta, moka, Brazil… Bà Xuân cho biết mua nguyên lít giá 380.000 đồng, còn mua lẻ 50.000 đồng/chai 100 gr. Bà nói: “Ở đây toàn bán loại nguyên chất, 1 lít pha được dăm chục lít cà phê nước. Em lấy nguyên lít cho lợi, bán từ đây đến Noel gì mà không hết. Người ta toàn mua chị thùng 12 lít, chứ vài lít nhằm nhò gì. Chỉ cần vài “chấm” (giọt) là có ly cà phê thơm lừng rồi. Mấy quán cà phê văn phòng toàn lấy loại này, hương cà phê "thật" mà lời nhiều”.
Nằm cuối đường Vạn Tượng, tại một sạp hàng lớn hơn cũng chuyên kinh doanh hóa chất công nghiệp, hóa chất thực phẩm, hương liệu, bột màu, cà phê, bơ sữa…, người bán tỏ ra thận trọng hơn khi được hỏi về nguyên liệu cà phê. Người này cho biết chỉ bán hương liệu cà phê bột của ngoại giá 1,2 triệu đồng/kg và loại giả cà phê moka là 300.000 đồng/kg. Tuy nhiên, khi chúng tôi trở lại lần sau với bộ dạng của một người bán cà phê cóc cho giới văn phòng tại Q.3, có nhu cầu mua số lượng lớn và thường xuyên, người bán đưa ra thùng nhựa trắng loại 5 lít, không nhãn mác, đựng nước hương liệu cà phê bán với giá 180.000 đồng/lít, mua lẻ 20.000 đồng/chai 100 gr. “Bán cà phê mang đi loại 10.000 - 12.000 đồng/ly thì lấy loại này là hợp nhất. Nó có mùi y như cà phê rang xay. Còn loại đậm tuy chỉ nhỏ vài giọt nhưng mùi đậm, giống cà phê bột bắp, đậu nành, nhiều khách hàng không thích”, người bán phân tích và cho biết, với loại 180.000 đồng/lít này, có thể pha được hơn 200 ly cà phê. Với giá này, tính ra mỗi ly cà phê kiểu “chấm vài giọt” này chỉ khoảng 900 đồng/ly. Theo người bán, nếu mua số lượng từ 5 lít, giá sẽ giảm hơn nữa.
Gần ngay đó, khi chúng tôi ghé qua tìm cà phê bỏ mối cho quán cóc, một chủ sạp nhanh nhẩu đưa ra một chai "tinh chất cà phê" giống như chai ở sạp hóa chất X với giá "làm quen" 400.000 đồng/lít. Nhưng đây chưa phải giá rẻ nhất bởi chỉ cách đó 2 sạp, người bán cho biết có loại còn rẻ hơn, chỉ bằng một nửa giá nhưng nếu "mua chắc chắn mới vào kho lấy".
"Chỉ cần vài “chấm” (giọt) là có ly cà phê thơm lừng rồi. Mấy quán cà phê văn phòng toàn lấy loại này, hương cà phê "thật" mà lời nhiều" - Bà Xuân, chủ sạp tại chợ hóa chất Kim Biên
“Không độc thì báo chí đâu có rảnh tốn giấy mực nói hoài vậy ?”
Cơ sở cung cấp “tinh chất cà phê” loại đậm đặc này được in ngoài chai là tại một địa chỉ ở đường Minh Phụng, Q.6, TP.HCM. Tuy nhiên, theo bà Xuân, tất cả chỉ được đóng gói tại VN, còn lại là hàng nhập từ nước ngoài về. “Ba cái hóa chất này đều có công thức từ lâu đời của “tụi” Trung Quốc, làm gì đến lượt mình. Mấy cơ sở ở VN chỉ là nhập về đóng gói thôi. Cái này là tôi nói thật”, bà Xuân tiết lộ. Còn người bán hàng cuối đường Vạn Tượng đặt câu hỏi ngược lại khi được hỏi hóa chất làm từ hương liệu này có độc không. “Không độc thì báo chí đâu có rảnh tốn giấy mực nói hoài vậy?”, người bán nói thẳng thừng.
Trên tài khoản Facebook “cửa hàng hóa chất Kim Biên”, trả lời thắc mắc của nhiều người, chủ trang này cũng công khai: “30.000 đồng/lít không hóa chất công nghiệp thì là cái gì? Hàng của tôi tiện lợi, về đổ ra bán liền cho khách lại rẻ nữa”. Chủ trang Facebook này cũng cho rằng, loại cà phê hóa chất pha sẵn này giúp người bán không cần suy nghĩ công thức pha chế thế nào cho có vị đặc trưng. Cứ tính toán pha lẫn 3 hương vị thế nào cho có vị đặc trưng là được.
Ông Hải, chủ quán cà phê cóc trên đường Lạc Long Quân (Q.Tân Bình, TP.HCM), cho biết cà phê rang xay thật, người bán mua với giá từ 150.000 đồng/kg là đã có lời. “Một ly cà phê bán tại quán có giá nguyên liệu cà phê thật từ 4.000 đồng/ly, tính thêm đường và đá 1.000 đồng nữa, tổng cộng là 5.000 đồng. Nếu bán giá từ 10.000 - 12.000 đồng/ly ở quán cóc này, đã một lời một rồi. Những người muốn một lời mười mới mua ba cái thứ hóa chất giết người để bán như vậy”, ông Hải khẳng định.
Với lọ "tinh chất cà phê" chúng tôi mua trên đường Vạn Tượng, ông Hải pha thử vài giọt với nước. Ngay lập tức, ly nước chuyển sang màu nâu cánh gián và có mùi cà phê. Sau khi ngửi ly nước, ông Hải nhận xét: “Tôi hoàn toàn có thể nhận biết được cà phê đểu vì mùi hắc hơn. Nếm thử thì thấy vị đắng chát nóng đầu lưỡi chứ không giữ vị ngọt hậu như cà phê nguyên chất. Tuy nhiên, với người uống bình thường, rất khó nhận ra khác biệt này. Đặc biệt, nhiều người bán còn phù phép thêm dăm hóa chất khác như phẩm nhuộm vải sợi màu đen, chất tạo bọt sodium lauryl, caramel… thì người tiêu dùng “mù” hoàn toàn. Cứ thế mà nghiện”.
Xem thêm: Cà Phê Bẩn, Cà Phê Hóa Chất Và Nguy Cơ Gây Ung Thư
Tích tụ dần và phá hủy một số chức năng gan, dạ dày
Theo Hội Hóa học TP.HCM, “tinh chất cà phê” chế biến sẵn chủ yếu làm từ hóa chất công nghiệp, chứa nhiều tạp chất, kim loại nặng độc hại như chì, thủy ngân... rất hại cho sức khỏe người tiêu dùng.
Nếu sử dụng thường xuyên, sẽ tích tụ dần và phá hủy một số chức năng gan, dạ dày, tiền căn của bệnh ung thư.
BS Nguyễn Thị Ngọc Diệp, Phó khoa Dinh dưỡng an toàn thực phẩm cho biết, những tinh chất tạo bọt làm hấp dẫn cho ly cà phê là sodimum, lauryl sunfate, nghiêm cấm dùng trong thực phẩm. Theo tài liệu của Tổ chức Y tế thế giới, đây là chất độc không được ăn, uống, hút vào cơ thể người. Nếu sử dụng sẽ gây tổn hại cho đường ruột và gan.
Bước đầu, chủ cơ sở khai nhận hành vi đến các đại lý thu mua cà phê thải loại, phế phẩm vỏ cà phê, cà phê vụn... sau đó mua các cục pin về đập dẹp, dùng lõi pin hòa với nước rồi nhuộm vào cà phê, đóng gói bán ra thị trường.
